Οι απόψεις που εκφράζουμε σε αυτή την ανακοίνωση αναφέρονται στην εφαρμογή επιβεβαιωτικής συμβουλευτικής και ψυχοθεραπευτικής πρακτικής για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και αποτελούν συμπεράσματα από την εμπειρία μας στο πεδίο της εκπαίδευσης.

Η έννοια της ταυτότητας είναι έννοια ψυχολογική και αναφέρεται στον ατομικό και εσωτερικό τρόπο που βιώνεται το κοινωνικό φύλο (gender) από κάθε άτομο. Σημαίνει το σύνολο των στοιχείων εκείνων που προσδίδει στο άτομο την αίσθηση και την αντίληψη ότι ανήκει σε μια συγκεκριμένη κατηγορία, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, συμπεριφορές, συναισθήματα, ρόλους. Η ταυτότητα φύλου αναφέρεται στα συναισθήματα που έχουμε για τον έμφυλο εαυτό μας, στην εσωτερική αίσθηση του ατόμου ότι είναι γυναίκα, άνδρας, μη δυαδικό, πολλαπλό ή ρευστό ή κάτι άλλο. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη, κάποια άτομα μπορεί να αισθάνονται σαν να είναι σε λάθος φύλο, χωρίς αυτό απαραίτητα να σημαίνει ότι υπάρχει και η επιθυμία για χειρουργικό ή ορμονικό επαναπροσδιορισμό.

Ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), άλλωστε, έχει δώσει την εξής οδηγία για το φύλο: «Γεννιόμαστε και ταυτοποιούμαστε σε ένα φύλο και με αυτό μας στέλνουν στον κόσμο. Όμως για πολλούς ανθρώπους αυτό είναι αιτία εσωτερικής δυσαρμονίας και η ταυτότητα που αποδίδει ανεπιτυχής, καθώς το φύλο δεν είναι μόνο έμφυτο και ούτε καθορίζεται αποκλειστικά από τη βιολογική διαφορά, αλλά και από παράγοντες κοινωνικούς και πολιτιστικούς». Πολλές από τις σύγχρονες σχολές σκέψης και ερμηνείας συμφωνούν ότι η συγκρότηση ταυτότητας φύλου είναι καθοριστική για τη συνολική συγκρότηση και αυτοκατανόηση του εαυτού. Με άλλα λόγια δηλαδή, η ελεύθερη, αβίαστη ανάδυση των παραμέτρων του φύλου είναι απαραίτητη για την αυθεντική επικοινωνία με τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους ανθρώπους.

Τα τρανς άτομα συχνά βιώνουν δυσάρεστες ψυχικές καταστάσεις, όπως άγχος, κατάθλιψη ή συναφείς διαταραχές σε υψηλότερα ποσοστά από τα μη τρανς άτομα εξ αιτίας της έλλειψης αποδοχής από την κοινωνία, τις άμεσες ή έμμεσες διακρίσεις ή επιθέσεις εναντίον τους. Τα τρανς άτομα, εξαιτίας της ταυτότητας του φύλου τους, η οποία από το υπόλοιπο περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως παράβαση, αντιμετωπίζουν επίσης κοινωνικό αποκλεισμό, αρνητικές προκαταλήψεις και υποτίμηση της ταυτότητάς τους ως «μη αυθεντικής». Η κατάσταση επιδεινώνεται καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν πρόσβαση στα περισσότερα είδη εργασίας, σε παροχή συμβουλευτικής, ορμονοληψίας και ιατρικών διαδικασιών.

Ωστόσο, τα τρανς άτομα είναι ψυχικά απολύτως υγιή. Πρόσφατα (2019), η διάγνωση της “Διαταραχής ταυτότητας φύλου”, η οποία περιλαμβανόταν στο ICD-10 (Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας) του ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) αντικαταστάθηκε από τη καταχώρηση “Ασυμφωνία φύλου” ως μια κατάσταση που χρειάζεται πρόσβαση σε κάποια μορφή ιατρικής φροντίδας, η οποία πλέον προστέθηκε στην κατηγορία, “Καταστάσεις που σχετίζονται με τη σεξουαλική υγεία”.

Επειδή οι πιο κλασικές πρακτικές ψυχολογικής υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων έχουν να επιδείξουν ιστορικό υποταγής, καταπίεσης και θεραπειών μεταστροφής, στο Πολύχρωμο Σχολείο υποστηρίζουμε και ακολουθούμε το «Επιβεβαιωτικό Μοντέλο Φροντίδας», το οποίο είναι σύμφωνο με τις κατευθυντήριες γραμμές και αποφάσεις του Π.Ο.Υ. και πολλών άλλων διεθνών οργανισμών και το οποίο έχει ως βάση του το σεβασμό της ταυτότητας φύλου.

Το «Επιβεβαιωτικό Μοντέλο Φροντίδας» επιβεβαιώνει τις τρανς ταυτότητες ως κάτι θετικό, χωρίς απαραίτητα να σπρώχνει κανένα άτομο προς αυτές. Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι η τρανς ταυτότητα αποτελεί σταθερό και ουσιαστικό μέρος της συνολικής ταυτότητας των τρανς προσώπων και αφορά μια συνύφανση της φύσης, της ανατροφής και της δεδομένης κουλτούρας, το οποίο αφορά όλα τα είδη των μεταβάσεων είτε την κοινωνική ή/και την ιατρική μετάβαση προς όλες τις ηλικίες.

Σύμφωνα με το επιβεβαιωτικό μοντέλο, η τρανς ταυτότητα δεν συνιστά παθολογία ή διαταραχή και οι διαφοροποιήσεις ως προς την ταυτότητα φύλου αποτελούν υγιείς εκδηλώσεις των άπειρων δυνατοτήτων του ανθρώπινου φύλου. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα οφείλονται κυρίως στην αρνητική αντιμετώπιση από το κοινωνικό περιβάλλον (τρανσφοβία).
Για όλους τους παραπάνω λόγους, καταδικάζουμε το «Μοντέλο / Θεραπεία Διερεύνησης Ταυτότητας Φύλου», ως αντιεπαγγελματικό, αντιδεοντολογικό και επικίνδυνο για την υγεία των τρανς προσώπων. Το μοντέλο αυτό έχει καταδικαστεί επίσης από τον WPATH (Παγκόσμιο Οργανισμό Επαγγελματιών για την Υγεία των Τρανς Ατόμων) και έχει χαρακτηριστεί επικίνδυνο για τα τρανς και με ποικιλομορφία ως προς την έμφυλη ταυτότητα άτομα, ως πρακτική ισοδύναμη των θεραπειών μεταστροφής ή “επανορθωτικών” θεραπειών.