Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ

Η ενότητα «Έμφυλες Ταυτότητες», που περιλαμβάνεται στη θεματική εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα», έχει προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις. Τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των έμφυλων ταυτοτήτων, της έμφυλης βίας, της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης θα έπρεπε ήδη να υπήρχαν στην εκπαίδευση ως οργανικό τμήμα του αναλυτικού προγράμματος (όχι μόνον μερικά από αυτά στο πλαίσιο της Αγωγής Υγείας). Αργήσαμε πολύ.

Παρά το γεγονός ότι αποτελεί μια μεμονωμένη δράση, είναι αναμφίβολα εξαιρετικά θετικό. Και οι αντιδράσεις αναμενόμενες, ακόμα και από καλοπροαίρετους που θεωρούν ότι θα έπρεπε να υπάρχει μακρόχρονη προετοιμασία. Και να υπήρχε, πάλι θα υπήρχαν αντιστάσεις.

Η θεματική εβδομάδα είναι μια πρόκληση για ενασχόληση / μελέτη / ανάδειξη των ζητημάτων, για να ανοίξει ένας γόνιμος διάλογος και να δρομολογηθεί ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός. Πάντως, έχουμε αρκετούς εκπαιδευτικούς που είναι ενημερωμένες/οι για τα θέματα αυτά και μπορούν υπεύθυνα να τα συζητήσουν -με τη βοήθεια του προτεινόμενου εκπαιδευτικού υλικού από το ΙΕΠ και των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων που μπορεί να στηρίξουν εποικοδομητικά το εγχείρημα.

Η θεματική εβδομάδα δίνει και τη θεσμική κάλυψη σε εκπαιδευτικούς για ανάληψη πρωτοβουλιών σε θέματα έμφυλων ταυτοτήτων. Επιπλέον δίνει την ευκαιρία σε κάθε εκπαιδευτική μονάδα να αποκτήσει πρόσβαση σε ενημερωτικό υλικό και υποστήριξη στα θέματα αυτά και να δημιουργήσει ένα εξωτερικό υποστηρικτικό δίκτυο σε τοπικό επίπεδο που θα περιλαμβάνει εξειδικευμένους επιστήμονες, φορείς / συλλογικότητες / υπηρεσίες με σχετική τεχνογνωσία, για συνεργασία τώρα και στο μέλλον για υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης, σεμιναρίων, ημερίδων, εκδόσεων κ.ά.

Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ορισμένοι φορείς λόγω της κρίσης, μπορούν να στηρίξουν ανάλογα εγχειρήματα. Αυτό είναι πλούτος για τα σχολεία και μπορεί να αποβεί μια ευχάριστη και εποικοδομητική εμπειρία για μαθητές/τριες, εκπαιδευτικούς και γονείς. Κυρίως, όμως, είναι σημαντικό να δουν όλα τα παιδιά στην εφηβεία ότι μπορούν να συζητήσουν ανοιχτά και χωρίς φόβο για θέματα σχετικά με τις έμφυλες ταυτότητες και τη σεξουαλικότητα και να αναζητήσουν έγκυρες και τεκμηριωμένες απαντήσεις.

Continue reading→

Της Δήμητρας Κογκίδου

Είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε ένα ασφαλές και συμπεριληπτικό σχολικό περιβάλλον στο οποίο ο εκφοβισμός ή κάθε είδους διάκριση δεν θα είναι ανεκτή. Ένα σχολείο βασισμένο στην προσέγγιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν όλα τα παιδιά ότι μπορούν να συζητήσουν ανοιχτά και χωρίς φόβο για θέματα σχετικά με τις έμφυλες ταυτότητες και τη σεξουαλικότητα.

Η Δήμητρα Κογκίδου, καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας στο ΑΠΘ, γράφει για τη θεματική εβδομάδα.

Και μακρόχρονη προετοιμασία να υπήρχε, οι αντιδράσεις θα υπήρχαν και οι αντιστάσεις ..Κάποτε πρέπει να μπουν τα θέματα αυτά στην εκπαίδευση και να ανοίξει ένας γόνιμος διάλογος.

Διδάσκω στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στο ΑΠΘ τα ζητήματα των έμφυλων ταυτοτήτων από τα τέλη της δεκαετίας του 80 και έχω λάβει μέρος σε πολλά σεμινάρια ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων σε θέματα φύλου και ισότητας. Έχουμε αρκετούς εκπαιδευτικούς που είναι ενημερωμένοι/ες για τα θέματα αυτά και μπορούν υπεύθυνα να συζητήσουν για το περιεχόμενο των έμφυλων ρόλων, για τα έμφυλα στερεότυπα και τις επιπτώσεις τους στη ζωή των παιδιών κ.ά. –με τη βοήθεια του προτεινόμενου εκπαιδευτικού υλικού από το ΙΕΠ. Βέβαια είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν τα ζητήματα των έμφυλων ταυτοτήτων και της σεξουαλικότητας στην κατάρτιση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, να ενημερωθούν υπεύθυνα οι Σύλλογοι Γονέων και να εισαχθεί επιτέλους η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στην εκπαίδευση. Να μη ξεχνάμε όμως ότι αυτά είναι αποσπασματικά βήματα και δεν έχει γίνει μέχρι τώρα καμιά προσπάθεια χάραξης αντισεξιστικής εκπαιδευτικής πολιτικής.Continue reading→

Γράφει η Μαρία Πατεράκη, εκπαιδευτικός, μέλος του Πολύχρωμου Σχολείου

Όσοι και όσες από εμάς εργαζόμαστε στα σχολεία και οι αισθητήρες μας λαμβάνουν μηνύματα που τονίζουν την αναγκαιότητα να ξεκλειδωθούν ζητήματα εξαιρετικά ευαίσθητα και ταυτόχρονα πάντα επίκαιρα, είδαμε θετικά την κίνηση του Υπουργείου Παιδείας , Έρευνας και Θρησκευμάτων να προωθήσει τη Θεματική Εβδομάδα στα Γυμνάσια κατά το δεύτερο τετράμηνο του σχολικού έτους 2016-17. Αρκετοί από εμάς μπορεί να αισθανόμαστε κάποια ανασφάλεια σχετικά με το αν θα καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε επαρκώς στα παιδιά όλες τις θεματικές ενότητες που αποτελούν τους τρεις θεματικούς άξονες της δράσης: Διατροφή – Εθισμοί – Έμφυλες Ταυτότητες. Ως εκ τούτου, ως Πολύχρωμο Σχολείο, συμφωνούμε με τις επισημάνσεις της ΟΛΜΕ για την ανάγκη συστηματικής ενημέρωσης, προετοιμασίας και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών από τη στιγμή που η θεματολογία που επιλέχθηκε  είναι πολύ κοντά στις ανησυχίες και τις ανάγκες της εφηβικής και προεφηβικής ηλικίας. Θα νιώθαμε ίσως περισσότερο ασφαλείς αν προηγουμένως είχαμε υπάρξει εμείς στη θέση του κοινού που ευαιθητοποιείται/επιμορφώνεται, ώστε να έχουμε περισσότερα εργαλεία να αναπτύξουμε τα θέματα αυτά αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες μίας επιτυχημένης δράσης.

Η θεματική για τις Έμφυλες Ταυτότητες -ως κάτι εντελώς άγνωστο σαν θέμα που χρήζει επιμόρφωσης και μάλιστα εντός του σχολείου- δημιούργησε πολλά ερωτηματικά, αντιδράσεις και προβληματισμούς σχετικά με το τι ακριβώς προωθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, δημοσιεύσεις σε διάφορες ιστοσελίδες συγκεκριμένου ενδιαφέροντος, αλλά και επιστολές διαμαρτυρίας με παραλήπτη τον Υπουργό Παιδείας, ίσως το επόμενο διάστημα δώσουν αρνητικό πρόσημο σε αυτή την προσπάθεια. Ορισμένες απόψεις σε αυτό το κλίμα εκφράζουν ανησυχίες για κινδύνους που διατρέχει ο δεδομένος ετερόφυλος σεξουαλικός προσανατολισμός των παιδιών, η ταυτότητα φύλου τους και προδικάζουν τη σύγχυση σχετικά με το φύλο τους, τον κλονισμό των παραδοσιακών σχέσεων και τελικά την αποδόμηση θεσμού της οικογένειας.Continue reading→

από τη LIFO TEAM, περιοδικό LIFO

Κάθε μέρα απ’ άκρη σ’ άκρη των ΗΠΑ διεξάγονται ημερίδες και συνέδρια που ευαγγελίζονται τη μεταστροφή ανδρών «σε υγιή μέλη της κοινωνίας»: 4 άντρες πήραν μέρος και έχουν πολλά να αποκαλύψουν για το πώς είναι να σε «διορθώνουν» 

Κάθε μέρα, απ’ άκρη σ’ άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, γκέι, λεσβίες ακόμη και τρανς, άνθρωποι όλων των ηλικιών επιλέγουν ή αναγκάζονται να παρακολουθήσουν συνεδρίες θεραπευτικής μετατροπής του σεξουαλικού προσανατολισμού. Είναι ακόμη νόμιμο να εκθέτεις σε μία τόσο τραυματική, βάρβαρη και σε αρκετές περιπτώσεις θανάσιμη εμπειρία ακόμη και ανήλικους, να τους αναγκάζεις να ζήσουν όλοι αυτή τη ντροπή.

 Κάποιες ελπίδες που είχε η LGBT κοινότητα και δραστήριοι ακτιβιστές -όχι μόνο γκέι- ότι με κάποιο τρόπο θα καταργείτο ο νόμος που επιτρέπει κάτι τέτοιο, εξανεμίστηκαν από τη στιγμή που στην κεντρική πολιτική σκηνή της Αμερικής αναδύθηκε το εφιαλτικό δίπολο Ντόναλντ Τραμπ – Μάικ Πενς με τις γνωστές απόψεις για το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας. Ο δε τελευταίος είναι διάσημος για την υποστήριξη που παρέχει σε τέτοιου είδους προγράμματα θεραπείας, καθώς και για τα δρακόντεια μέτρα εναντίον των γκέι που εφάρμοζε ως κυβερνήτης της Ιντιάνα. 

Τι συμβαίνει, όμως, σε τέτοιου είδους συνεδρίες που «θεραπεύουν» την ομοφυλοφιλία; Τέσσερις άντρες τις παρακολούθησαν, αντέχοντας, ίσως την πιο τραυματική εμπειρία της ζωής τους και είχαν πολλά ενδιαφέροντα να αποκαλύψουν για τα όσα είδαν, άκουσαν και υπέστησαν εκεί.Continue reading→

του Νίκου Βλαχάκη, περιοδικό Positive/Κέντρο Ζωής

Η Αλεξάνδρα Βασιλείου είναι ψυχοθεραπεύτρια και ιδρυτικό μέλος του Processwork Hub[1]. Τη γνωρίζω εδώ και χρόνια, είχα τη χαρά να συνεργαστώ μαζί της και πάντοτε παρακολουθώ με αγωνία και θαυμασμό τη δουλειά και τα γραφτά της. Αφορμή για τη συνάντηση μας ήταν ένα σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε, με τίτλο «Δυο Φτερά για να Πετάξεις: η προσέγγιση του Process Work στην ομοφοβία και το τραύμα», ενώ η συζήτηση μας έγινε στη σκιά πολλών δυσάρεστων γεγονότων: από τη μία οι διαδοχικές αυτοκτονίες ομοφυλόφιλων εφήβων που συγκλόνισε το υγιές κομμάτι της Αμερικής και από την άλλη μια διπλή αυτοκτονία Ελληνόπουλων που αγνοήθηκε από τους πάντες και αποκρύφτηκε σιωπηρά, σαν να μη συνέβη ποτέ. Με την Αλεξάνδρα επιχειρήσαμε να καταλάβουμε το πώς και το γιατί.

Positive: Εν αρχή ην η ομοφοβία. Η εσωτερικευμένη ομοφοβία και η εξωτερική βία. Που οδηγούν στο τραύμα και το αντίστροφο. Πολλοί έχουμε τα τραύματα μας, εάν όμως δεν μπορέσουμε να εστιάσουμε πάνω τους, γίνονται μια χρόνια κατάσταση που ακολουθεί όλα τα γεγονότα της ζωής. Πώς όμως αντιμετωπίζει κανείς το τραύμα;

ΑΒ: Πρέπει κανείς να εξερευνήσει το βίωμα γύρω από το τραύμα από πολλές διαφορετικές σκοπιές. Να μπορέσει να υπερασπιστεί τον εαυτό του 100%, ακόμα και μετά το γεγονός. Να αντιμετωπίσει θέματα που αφορούν το μετατραυματικό σοκ (αφού μάθει να αναγνωρίζει τα σημάδια του). και πιθανές ενοχές για τη δική του εμπλοκή ή επιλογή αντιδράσεων. Να βρει στήριξη στο προσωπικό και κοινωνικό του περιβάλλον να εκφράσει όλα τα συναισθήματα που δημιουργούνται από το γεγονός: πόνο, θλίψη, οργή, θυμό, κατάθλιψη ή και απελπισία. Ταυτόχρονα μπορεί να είναι βοηθητικό να εξερευνήσει και κάτι από την «ενέργεια» του θύτη. Για παράδειγμα, αν δεις με καθαρά συμβολικό τρόπο, την πράξη ενός θύτη, μπορεί αυτή να έχει μέσα της μια στάση αποφασιστικότητας και αποδέσμευσης από κοινωνικά πρότυπα, που μπορεί να είναι χρήσιμα. Επαναλαμβάνω, όχι στον κυριολεκτικό τρόπο με τον οποίο εκφράζονται από τον θύτη, αλλά με συμβολικό τρόπο. Προσπαθείς δηλαδή να μπεις στη θέση εκείνου που σου δημιούργησε το τραύμα, όχι για να καταλάβεις γιατί σε τραυμάτισε, ούτε για να δικαιολογήσεις την πράξη του, αλλά για να βρεις τις δύο πολικότητες: «θύμα» και «θύτης» και να μπορέσεις να καταλάβεις με ένα πιο συνειδητό τρόπο την ενέργεια από τις δύο πλευρές, να μπορέσεις να τη χρησιμοποιήσεις δημιουργικά. Γιατί ως θύμα του τραύματος, και μόνο από το γεγονός ότι είσαι θύμα, κουβαλάς την ενέργεια του θύτη μέσα από το τραυματικό γεγονός. Το να μπορέσει κανείς να εξερευνήσει αυτή τη δυναμική και την ενέργεια που κουβαλάει ο θύτης, ίσως είναι ένα σημαντικό βήμα στο να μπορέσει να ολοκληρώσει την ιστορία του τραύματος και να προχωρήσει παραπέρα στη ζωή του.Continue reading→